Φούμαρα, Γράφει ο Βαγγέλης Ντάλης

Στην Αγγλία, εάν τροχονόμος σε δει να πετάς γόπα στο δρόμο, εισπράτεις τσουχτερό πρόστιμο, αυστηρή επίπληξη και αντιμετώπιση κοινού βρωμιάρη. Στη Γερμανία, εάν ανάψεις τσιγάρο σε κλειστό χώρο έχεις «τραβήγματα» με την αστυνομία. Σε άλλες χώρες έχεις χειρότερα. Την «επίθεση» όσων έχουν την ατυχία να βρίσκονται γύρω σου, την οργή και την αυστηρή απαίτησή τους να σβήσεις αμέσως το τσιγάρο. Στην Ελλάδα, μετά από μια βόλτα στα μαγαζιά της περιοχής, φαίνεται ως να μην υπάρχει αντικαπνιστικός νόμος, ο αυστηρότερος που έχει ψηφιστεί ποτέ.

Μάλλον εκεί βρίσκεται και το αδύνατο σημείο. Ότι δεν είναι ο πρώτος που ψηφίζεται και υπάρχει είτε απλή άγνοια, είτε «άγνοια κινδύνου» από τους παραβάτες. Το πρόβλημα είναι ότι έχουν ψηφιστεί κι άλλοι, χωρίς σημαντικά αποτελέσματα. Είναι που έχουμε «ξαναδεί το έργο». Ψηφίζεται κάποιος νόμος, στην αρχή γίνονται αυστηροί έλεγχοι που προβάλλονται σκόπιμα σε μεγάλη έκταση από τα μέσα ενημέρωσης, κάποιες ποινές πέφτουν, σιγά – σιγά όμως τα όργανα ελέγχου αποσύρονται και τελικά οι έλεγχοι γίνονται σπάνια, οι παρανομούντες ενθαρρύνονται και γυρνάμε πάλι πίσω στην ίδια κατάσταση περίπου που είχαμε πριν την ψήφιση του νόμου.
Μια τυχαία ματιά γύρω μας μπορεί να μας πείσει όλους. Το κάπνισμα σταμάτησε σε ελάχιστα καταστήματα, ομοίως και η διάθεση αλκοόλ σε ανήλικα παιδιά. Στα περισσότερα μηχανάκια οι οδηγοί δεν φοράνε κράνος κι ας περνάει περιπολικό δίπλα τους ενώ οι συνομιλίες στο κινητό από οδηγούς αυτοκινήτων είναι καθημερινή πρακτική. Κι ας είναι κι αυτοί οι νόμοι αυστηροί. Αφαιρέσεις διπλωμάτων, αδειών κυκλοφορίας και τσουχτερά πρόστιμα προβλέπονται αλλά …
Από το κέντρο της Αθήνας ξεκίνησαν οι έλεγχοι για την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου ανακοίνωσε ο διοικητής της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, Άγγελος Μπίνης. «Ο εθνικός στόχος για τη μείωση του καπνίσματος βρίσκει, όπως καταγράφεται σε σχετικές έρευνες, σύμφωνη τη συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας, η οποία αναμένει απτά δείγματα της βούλησης της πολιτείας για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων. Στο πλαίσιο αυτό, κλιμάκιο Επιθεωρητών – Ελεγκτών της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας σε συνεργασία με στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας πραγματοποίησαν το βράδυ του Σαββάτου, 26.10.2019, και τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής, 27.10.2019, έλεγχους συμμόρφωσης με τις κείμενες διατάξεις περί προστασίας από προϊόντα καπνού, σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος στο κέντρο της Αθήνας, προβαίνοντας σε συστάσεις για την ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων του εν λόγω θεσμικού πλαισίου. Το επόμενο διάστημα θα εκπονηθεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ελέγχων που θα υλοποιηθεί από μικτά κλιμάκια των συναρμόδιων υπηρεσιών, ώστε να διασφαλιστεί η εφαρμογή του νόμου, η προστασία της δημόσιας υγείας και η ισότιμη λειτουργία των επιχειρήσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των σχετικών διατάξεων».
Μπράβο στον κύριο Μπίνη και την υπηρεσία του για τη δραστηριοποίησή τους. Περιμένουμε όμως να δούμε τη δραστηριότητά τους σε ένα χρόνο από τώρα. Αναμενόμενη όμως ήταν, πέρα από υποχρέωσή τους. Γιατί όπως είπαμε, το ξέραμε ότι τώρα που είναι αρχή θα γίνουν έλεγχοι. Τη συνέχεια και τη συνέπεια των ελέγχων δεν είμαστε βέβαιοι ότι θα δούμε. Μακάρι, βέβαια, θα πούμε.
Πολύ συχνά κατηγορούμε τις κυβερνήσεις, τα υπουργεία, την αστυνομία και κάθε υπεύθυνο φορέα για πλημμελείς ελέγχους, για παραμέληση ευθυνών και, συνήθως, όχι άδικα. Αυτή που σπανίως αναφέρουμε όμως είναι μια άλλη ευθύνη, η μεγαλύτερη. Λέγεται κοινωνική ευθύνη κι αφορά όλους μας. Είναι η δικιά μας ευθύνη για τήρηση νόμων που βλάπτουν το κοινωνικό σύνολο κατά το σύνολο, ή μέρος του.
Για παράδειγμα πώς θα εφαρμοστεί ο νόμος σε κλειστά γήπεδα; Είτε αφορά επαγγελματικές ομάδες είτε παιδικές κατηγορίες, η αστυνομία απουσιάζει. Στις επαγγελματικές ομάδες σκοπίμως εντός γηπέδου, στις παιδικές κατηγορίες γιατί δεν υπάρχει λόγος να παρευρίσκεται. Ποιός θα εμποδίσει τους οργανωμένους οπαδούς ή τους θεριακλήδες γονείς να καπνίζουν στον κλειστό χώρο όπου τα πνευμόνια των αθλητών αναπνέουν πολλαπλάσιο καπνό από ότι οι φίλαθλοι στις εξέδρες;
Οι ίδιοι που πρέπει να εμποδίζουν μαμάδες και μπαμπάδες στις παιδικές χαρές και τα πάρκα όπου παίζουν τα παιδάκια τους: ΕΜΕΙΣ! Δεν θα έπρεπε να είναι δουλειά της αστυνομίας. Γιατί όπου υπάρχει πολλή αστυνόμευση, ανελευθερία μυρίζει. Η Αγγλία και η Γερμανία και κάποιες άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ δεν είναι και από τις πιο ελεύθερες, αν και αυτό είναι άλλη συζήτηση. Ελεύθερες είναι οι χώρες όπου για την τήρηση των νόμων φροντίζουν οι ίδιοι οι πολίτες τους. Πολίτες είναι οι άνθρωποι που σέβονται το διπλανό τους και φροντίζουν για τα δικαιώματά τους. Οι ίδιοι κι όχι κάποιοι κατασταλτικοί μηχανισμοί. Θέλουμε να έχουμε πολιτεία ή κράτος σαν του Ερντογάν; Παρεπιπτόντως, ο Ερντογάν είναι κι αυτός πολέμιος του καπνίσματος και μάλιστα φανατικός. Επί δημαρχίας του στην Κωνσταντινούπολη δεν έβρισκες γόπα πεταμένη στο δρόμο αλλά αυτό τι να λέει;
Καλό για όλους μας είναι να μην περιμένουμε κανέναν κύριο Μπίνη και καμία αστυνομία. Το τσιγάρο σκοτώνει όλους. Κι αν οι καπνιστές έχουν το δικαίωμα και την επιλογή να βλάπτουν τον εαυτό τους, όλοι μας έχουμε την υποχρέωση να προστατεύουμε τους υπόλοιπους. Όλοι μας έχουμε την υποχρέωση να μην ανεχόμαστε το κάπνισμα σε κανέναν κλειστό χώρο. Ας ξεκινήσουμε από αυτό και θα φτάσουμε και στα μεγαλύτερα. Στο πως δηλαδή θα γίνουμε κοινωνία ευθύνης, πολίτες.
Δεν είναι το κάπνισμα βέβαια, το σημαντικότερο από τα προβλήματά μας και φυσικά η αντικαπνιστική υστερία που καλλιεργείται έχει τέτοια έκταση που σε υποκρισία παραπέμπει. Συνήθως συγκάλυψη άλλων, σημαντικότερων πολιτικών υποκρύπτει. Είναι όμως ένα σημαντικό πρόβλημα, και δημόσιας, υγείας. Στο οποίο, με αφορμή τον αντικαπνιστικό νόμο, δοκιμαζόμαστε όλοι. Για το πόσο έτοιμοι είμαστε να αναλάβουμε ευθύνες. Γιατί αν δεν έχουμε το σθένος να πούμε εμείς, όχι η αστυνομία, στοπ σε όσους δεν μας υπολογίζουν, δεν μας σέβονται, πώς θα εμποδίσουμε χειρότερες αντικοινωνικές πρακτικές ;
Η είδηση για την κακοποίηση του 12χρονου κοριτσιού από ιερέα, στο Γερολιμένα της Μάνης, προκάλεσε φρίκη σε όλους μας. Οι αποκαλύψεις για τη στάση της τοπικής κοινωνίας; Ενήμερη ήταν για το δράμα της 12χρονης, καθώς ο γιος της συντρόφου του ιερέα είχε αποκαλύψει την κακοποίηση που υφίστατο το κοριτσάκι. Κανείς δεν βρήκε το θάρρος να απευθυνθεί όμως στην Αστυνομία. Μια άτυπη ομερτά που έδωσε το περιθώριο στον ιερέα να συνεχίσει να ασελγεί εις βάρος του μικρού κοριτσιού υπό την ανοχή της κλειστής τοπικής κοινωνίας που προτίμησε να κλείσει τα μάτια μπροστά στο απεχθές έγκλημα από το να παρέμβει για να βοηθήσει τη 12χρονη.
Τα εγκλήματα μπορεί να είναι μικρότερα ή μεγαλύτερα και να μην υπάρχει ούτε σύγκριση ούτε συμψηφισμός μεταξύ τους. Ένα είναι μόνο το κοινό τους στοιχείο. Η ευθύνη όλων εμάς των υπολοίπων. Θα την αναλάβουμε επιτέλους ή θα πουλάμε φούμαρα στους άλλους και τον εαυτό μας;